ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՍՓՅՈՒՌՔԻ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԸ

ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՍՓՅՈՒՌՔ

Հազարամյակներ շարունակ հայ ազգը յուրօրինակ կամուրջ է հանդիսացել Արևելքի և Արևմուտքի միջև: Պետականության կորստի և բազմաթիվ օտար արշավանքների հետևանքով՝ միջնադարից սկսած հարևան երկրներում և այլ տարածաշրջաններում ձևավորվել են հայկական գաղթօջախներ: Ցեղասպանության արդյունքում՝ հարյուր հազարավոր փրկված հայեր ապաստան են գտել աշխարհի տարբեր կողմերում՝ ձևավորելով, ինչպես ընդունված է այսօր ասել, «դասական սփյուռքը»: Վերջինս հետագայում ընդլայնվել է ԽՍՀՄ փլուզման և դրան հաջորդած տնտեսական և տարածաշրջանային ճգնաժամի հետևանքով:

Այսօր աշխարհի ավելի քան 100 երկրներում բնակվում է շուրջ 7 մլն հայ, գործում են տասնյակ համահայկական ու հոգևոր, հարյուրավոր համայնքային ու հայրենակցական կառույցներ, լրատվամիջոցներ, շուրջ 1000 մեկօրյա և ամենօրյա դպրոցներ, գիտական ու կրթական հաստատություններ, մարզական ու մշակութային միություններ, բարեգործական ու հասարակական-քաղաքական կազմակերպություններ:

ԾԱՆՈԹԱՑԻՐ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԻ ՀԵՏ

Սիրիա

Սիրիա

Սիրիայում հայերի ներկայությունն ունի հազարամյակների պատմություն: Համաձայն եղած վկայությունների՝ պատմական Ասորիքի տարածքում հայերը հայտնվել են մ.թ.ա. առաջին դարում՝ Տիգրան Մեծի թագավորության օրոք: Սիրիայում նույնիսկ թողարկվում էին հայոց արքայի անունը և պատկերը կրող դրամներ: Դամասկոսում հայկական համայնքի մասին առաջին հիշատակությունը մեզ է հասել 7-րդ դարից, երբ այդ քաղաքը դարձավ Օմայյան խալիֆայության մայրաքաղաքը: Սիրիայում հայերի թիվը սկսել է աճել, հատկապես՝ 9-11-րդ դարերում՝ Բյուզանդական կայսրության կողմից հյուսիսային Սիրիա զգալի թվով հայերի բռնի ներգաղթեցնելու, ապա՝ Բագրատունիների թագավորության անկման 1045թ., սելջուկ-թուրքերի ասպատակությունների 11-րդ դարի կեսեր, իսկ հետագայում նաև Կիլիկյան Հայաստանի անկման (1375թ.) հետևանքով: Օսմանյան կայսրության տիրապետության շրջանում ռազմաքաղաքական և տնտեսական տարբեր դրդապատճառներով տեղի են ունեցել հայերի արտագաղթերը Սիրիայի հյուսիսային տարբեր շրջաններ՝ Հալեպ կենտրոնով: Այստեղ մինչև ցեղասպանություն հաստատված հայերը հայտնի են որպես «արման կադիմ» (հին հայեր), ովքեր հիմնականում կաթոլիկ, արաբախոս հայեր են:

Մանրամասն
Սփյուռքի Գլխավոր Հանձնակատարի Գրասենյակ Diaspora High Commissioner's Office